Marka Finansmanı dersindeki sunumumun kısa özeti sizlerle, keyifli okumalar :)
Bir taraftan Türkiye’de, diğer taraftan dünyada büyük ilgi gören Buldan el dokumacılığının kaynağı asırlar öncesine dayanmaktadır. Ürünlerin el sanatı olması ve hiçbir kimyasal madde içermemesi, süregelen bu ilginin en önemli kaynağı olarak görülmektedir. Ancak, ilçedeki esnaflar ve zanaatkarlar, modern pazarlama stratejilerine dayalı güçlü bir birlik oluşturamamışlar ve üreticiden tüketiciye geçen süreçteki en büyük kar payını aracı kurumlara kaptırmışlardır.
Denizli’ye bağlı olan Buldan ilçesi Ege Bölgesinin iç kısmında yer almakta olup, ilçeye has olan Buldan bezi dünyaca ünlü bir dokuma türüdür. Buldan da dokumacılık, kent tarihi kadar eskidir. M.Ö. 2.yy kadar götürülen Buldan dokumacılığın kökleri, Romalılar dönemindeki Tripolis’teki dokumacılıkla ilişkilendirilmektedir. Buldan işi kumaşlar, Osmanlı döneminde de popülerdi. Örneğin, Osmanlı hükümdarlarından Osman Gazi, I.Murat ve Yıldırım Beyazıt’ın Buldan bezinden yapılan elbiseler giydiği ve Yıldırım Beyazıt’ın kızının gelinliğinin Buldan imzası taşıması, Buldan dokumacılığının geçmişine ait önemli kilometre taşları olarak değerlendirilmektedir.
Buldan dokumacılığı köklü bir geçmişe sahip olmasına rağmen, son yıllarda dokuma makinelerinin, el dokumacılığının yerini alması, Buldan dokumaları için ciddi bir risk teşkil eder hale gelmiştir. Buldan’da endüstrileşme süreci 1990’lı yıllarda, bu ilçede faaliyet gösteren orta ölçekli bir işletmenin 1.000 km/yıl ham bez üretimi ile başlamıştır. İlerleyen yıllarda fabrika sayılarının artması sonucu el dokumacılığının yok olması riski ortaya çıkmıştır. Bu gün, 3000 motorlu tezgaha karşı sadece 30 el tezgahının kalması, beklenen bu riski daha belirgin olarak ortaya koymaktadır.
Bu çalışma, Buldan’da faaliyet gösteren dokumacılık sektöründeki, çoğunluğu mikro işletme olan, KOBİ’lerin güç birliği yapmalarına yönelik stratejileri belirlemeyi amaçlamaktadır.
ORTAK MARKA
Ortak marka, bölgesel kalkınma açısından oldukça önemlidir. Bir bölgede güçlü sektörler için oluşturulacak ortak markalar sayesinde hedef pazardaki alıcıların beklentilerinin üzerinde bir kalite güvencesi oluşturmak mümkündür. Çoğu gelişmekte olan ekonominin can damarı olan KOBİ’lerin bireysel olarak başarılı bir marka oluşturabilmek için yeterli finansman ve birikime sahip olmaları oldukça güçtür. Dolayısıyla KOBİ’ler marka oluşturma sürecinde birlikte hareket ederek, ortak markayı özellikle kurumsal müşterilerine kabul ettirmede daha etkili olacaklardır. Ortak markaların geliştirilmesi özellikle KOBİ’lerin sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmesi için son derece önemlidir.
Bu çalışma, Buldan’da faaliyet gösteren dokumacılık sektöründeki KOBİ’lerin mevcut durumlarını tespit etmek ve bu doğrultuda güç birliği için bir model oluşturulması amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Buldan’da faaliyet gösteren dokumacılık işletmeleri oluşturmaktadır. Evreni oluşturan deneklerin sayısı fazla olmadığından alan araştırması, araştırmaya dahil olmayı kabul eden bütün işletmelere uygulanmıştır. Araştırma 15 sorudan oluşan anket formu kullanılarak yüz yüze gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın Bulguları
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Buldan işi tabir edilen ürünler çoğunlukla Buldan ilçe merkezinde bulunan perakende satış noktalarında, ilçeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlere veya aracılara satılmaktadır. Modern pazarlama yaklaşımının bir gereği olan müşteriye ulaşmak, dağıtım kanalını kullanmak yaygın değildir. Yurt dışı faaliyetler açısından Buldan esnafı ve KOBİ’lerinin incelenmesi sonucunda ihracatın çoğunlukla ev tekstili ve havlu konusunda yoğunlaştığı görülmektedir. Ürünlerini çoğunlukla Buldan merkezde toptan veya perakende olarak satışa sunan esnaf, Çin’den ithal edilen ürünleri bir tehdit olarak algılamaktadır.
Buldan dokumacılığının yaşatılabilmesi ve özellikle nispeten ucuz fiyat sayesinde Buldan dokumalarına rakip olarak görülen Çin tehdidine karşı atılabilecek adımları belirleyebilmek üzere sorulan soruların neticesinde, 18 faktörün belirlendiği bir sonuca varılmıştır.
Ampirik çalışmadan elde edilen bulgulardan da görüleceği üzere, Buldan’daki KOBİ’lerin güç birliği yaparak, ortak marka oluşturmaları ve bu doğrultuda nihai tüketiciye doğrudan ulaşmaları, kendilerine büyük bir avantaj sağlayacaktır. Bunun için ortak marka ve perakendeciliği bir arada yürütmek gerekmektedir. Çalışmada bu oluşum, Ortak Marka-Perakendecilik Çekirdeği Modeli (OPÇM) olarak ifade edilmektedir. Ayrılmaz bu ikili sayesinde, girdi maliyetinde düşüş, girdi kalitesinde artış, ürün kalitesinde artış, üretim maliyetlerinde düşüş, tutundurma ve dağıtımda ölçek ekonomisi, müşteri memnuniyeti, karlılık ve reklam etkinliği mümkün olabilecektir.
Sonuç olarak Buldan ilçemizde faaliyet gösteren KOBİ niteliğindeki esnaf bir ortak marka çatısı altında bir araya gelmek fikrine çoğunlukla sıcak bakmaktadır. Bu sayede ürün kalitesine ilişkin problemlerin çözülmüş olması yanında, ortak marka maliyet düşürücü bir takım avantajlar da ortaya çıkaracaktır. Perakendecilerin gücünün son yıllarda iyice ortaya çıkmaya başladığı küresel rekabet ortamında, geleneksel pazarlama yöntemini benimseyip müşteriyi beklemek son derece hatalı bir yaklaşımdır. Bu anlamda Çin ürünlerinin girişi Buldan esnafını negatif şekilde etkilemiş görülmektedir.
Buldan dokuması el emeğinin yoğun olduğu bir ürün olarak, niş pazarlamaya uygun bir üründür. Bu doğrultuda ilçede yapılan üretimin niş perakendecilik yoluyla iç ve dış pazarlarda geniş pazarlara taşınması mümkün olabilecek, ortak marka sayesinde kalite konusundaki endişeler yok edilmiş olunacaktır. Dağıtım kanalının son üyesi olarak perakendecilerin, değer zincirindeki diğer üyelerden daha fazla kazanması da perakendeciliğin önemini ortaya koymaktadır.
Kaynak: http://www.yerelsiyaset.com/pdf/temmuz2008/19.pdf
